Sztuczna inteligencja a ochrona danych osobowych

Sztuczna inteligencja a ochrona danych osobowych: Wyzwania i regulacje

W ostatnich latach jesteśmy świadkiem dynamicznego rozwoju technologicznego, czego najlepszym przykładem jest sztuczna inteligencja (AI). Algorytmy te całkowicie rewolucjonizują sposób, w jaki przetwarzamy dane, podejmujemy decyzje i automatyzujemy procesy w różnych branżach. Za sprawą rozwoju mechanizmów uczenia maszynowego i tzw. deep learning sztuczna inteligencja stała się narzędziem o ogromnym potencjale, które skutecznie wspiera nas w codziennych działaniach. Równocześnie stawia jednak przed nami szereg wyzwań, związanych m.in. z prywatnością i bezpieczeństwem danych.

Ochrona danych osobowych w obliczu postępu sztucznej inteligencji

Ochrona danych osobowych stanowi jedno z najważniejszych zagadnień poruszanych w świetle sztucznej inteligencji. Duży nacisk w tym temacie kładzie się zarówno w dokumencie AI Act, czyli projekcie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady, jak i RODO, czyli Rozporządzeniu w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych. Oba dokumenty tworzą fundament prawny w Unii Europejskiej, którego celem jest utrzymanie bezpieczeństwa i prywatności danych.

Główne założenia dotyczące bezpieczeństwa danych w kontekście AI Act i RODO to:

  • kompatybilność obu dokumentów – wszystkie dane osobowe muszą być przetwarzane zgodnie z zasadami ochrony danych osobowych;
  • zarządzanie ryzykiem – AI Act wymaga od dostawcy sztucznej inteligencji oceny ryzyka związanego z przetwarzaniem danych osobowych, a także wdrażania niezbędnych środków ochronnych;
  • transparentność – dokument AI Act zwraca szczególną uwagę na transparentność w zakresie przetwarzania danych w systemach AI, co musi być zgodne z wymogami RODO dotyczącymi przejrzystości przetwarzania danych;
  • audyt AI – AI Act zakłada możliwość przeprowadzenia audytu systemów AI, aby móc tym samym utrzymać zgodność z RODO oraz ochroną danych osobowych użytkowników.

Wyzwania związane z ochroną danych osobowych w kontekście AI

Niestety, pomimo tak skrupulatnego podejścia do tematu ochrony danych osobowych w dobie rozwoju sztucznej inteligencji, wciąż pojawia się sporo wyzwań utrudniających pełną zgodność z regulacjami i skuteczną ochronę prywatności użytkowników. Im bardziej zaawansowana i złożona staje się technologia AI, tym częściej pojawiają się nowe zagrożenia, które mogą stanowić poważne ryzyko dla bezpieczeństwa danych osobowych.

AI wymaga stałego dostępu do ogromnych zbiorów danych, aby móc na bieżąco trenować modele. Często obejmują one dane osobowe pozyskiwane z różnych źródeł, m.in. mediów społecznościowych czy transakcji online. W efekcie może prowadzić to do takich problemów z prywatnością jak:

  • profilowanie użytkowników – algorytmy sztucznej inteligencji coraz częściej wykorzystywane są do tworzenia szczegółowych profili użytkowników na podstawie ich aktywności w Internecie. Może to prowadzić do gromadzenia danych, które są następnie wykorzystywane do personalizacji ofert. Choć zdajemy sobie sprawę, że takie podejście ma na celu dostosowanie produktów do indywidualnych potrzeb, to mimo wszystko nasuwa się pytanie, w jaki sposób dane są gromadzone, przechowywane i używane, a także czy mimo wszystko utrzymywane są tu granice prywatności;
  • nadmierna inwigilacja – wykorzystanie sztucznej inteligencji do monitorowania i analizy zachowań użytkowników, np. za pomocą rozpoznawania twarzy czy analizy interakcji w mediach społecznościowych, może prowadzić do nadmiernej inwigilacji obywateli przez państwo lub prywatne korporacje. Systemy monitoringu publicznego, które śledzą każdy ruch użytkownika bez jego wiedzy lub świadomej zgody, stanowią poważne zagrożenie dla prywatności, zwiększając kontrolę nad codziennym życiem społeczeństwa;
  • utrata bezpośredniej kontroli nad danymi osobowymi – w miarę jak technologia AI staje się coraz bardziej zaawansowana, użytkownicy stopniowo tracą kontrolę nad swoimi danymi osobowymi. Dane są zbierane, analizowane i wykorzystywane w sposób, który może być nieprzejrzysty dla użytkowników, często bez ich wiedzy i zgody. Brak pełnej kontroli nad tym, w jaki sposób i przez kogo dane są wykorzystywane, prowadzi do obaw o bezpieczeństwo i prywatność.

Jak widać, chociaż na ten moment istnieją już szczegółowe regulacje prawne dotyczące ochrony danych osobowych, takie jak RODO i AI Act, to wyzwania związane z wykorzystaniem sztucznej inteligencji wciąż są ogromne. Rozwój technologiczny i coraz bardziej zaawansowane algorytmy AI tworzą nowe luki i zagrożenia, które mogą wymagać dalszych regulacji, aby móc chronić prawa obywateli w obliczu rosnącej inwigilacji, profilowania i utraty kontroli nad danymi osobowymi.