Czy Pracodawca Może Wymagać Zaświadczenia O Zaszczepieniu Przeciw COVID-19?

Temat szczepień na COVID-19 budzi kontrowersje. Wiele osób ciągle nie chce się zaszczepić. Z drugiej strony, dla pracodawcy w pełni zaszczepiony zespół, to olbrzymia szansa na normalnie działającą firmę. Powstaje zatem pytanie: czy pracodawca ma prawo sprawdzić, czy jego pracownicy zaszczepili się przeciwko COVID-19?

Szczepienia – dane wrażliwe

Informacja dotycząca szczepienia należy do tzw. danych osobowych wrażliwych.
Należą do nich informacje o:

• pochodzeniu rasowym lub etnicznym,
• poglądach politycznych,
• przekonaniach religijnych lub światopoglądowych,
• przynależność do związków zawodowych,
• seksualności i zdrowia.

Według art. 35 RODO, do „danych osobowych dotyczących zdrowia należy zaliczyć wszystkie dane o stanie zdrowia osoby, której dane dotyczą, ujawniające informacje o przeszłym, obecnym lub przyszłym stanie fizycznego lub psychicznego zdrowia osoby, której dane dotyczą”.
Definicja ta obejmuje swoim zakresem informację o szczepieniach profilaktycznych, w tym szczepieniach przeciwko COVID-19. Co więcej, skoro szczepionki budzą tak ostrą polaryzację, a w dyskusji nad ich sensownością padają argumenty dalece wykraczające poza kategorie medyczne, to niektórzy twierdzą, że wiedza o tym, czy ktoś jest zaszczepiony czy nie, stanowi nie tylko informację o zdrowiu, ale również o poglądach, a więc także jest daną wrażliwą.
Zatem pracodawca nie ma prawa żądać od pracownika zaświadczenia o szczepieniu.

Stanowisko Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych

Taką argumentację popiera Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych. Zakazuje on zbierania danych o szczepieniach wśród pracowników, właśnie ze względu na to, że są to dane wrażliwe.
Według UODO, pracodawca w tej sprawie nie może się również powołać na art. 207 Kodeksu pracy, zgodnie z którym: „Pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki”. Zdaniem Prezesa UODO, artykuł ten nie daje pracodawcy podstaw do weryfikowania stanu zdrowia pracownika.
Również art. 9 ust. 2 lit. h RODO, pozwalający na zbieranie informacji o zdrowiu, gdy „przetwarzanie jest niezbędne do celów profilaktyki zdrowotnej lub medycyny pracy, do oceny zdolności pracownika do pracy, diagnozy medycznej, zapewnienia opieki zdrowotnej lub zabezpieczenia społecznego” nie pozwala pracodawcy wymagać od pracownika dowodu zaszczepienia, gdyż o profilaktyce zdrowotnej decydują służby medyczne, a nie pracodawca.

Inne spojrzenie

Nie wszyscy jednak zgadzają się z wykładnią Prezesa UODO. Niektórzy eksperci powołują się na Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 kwietnia 2005 r. w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy.
Dokument ten został znowelizowany w grudniu 2020 r. Wprowadzono w nim obowiązek aktualizacji oceny ryzyka zawodowego, a COVID-19 dodano do klasyfikacji szkodliwych czynników biologicznych i przyznano mu 3 punkty w skali 1 – 4. Zgodnie z § 16 ust. 2 tego rozporządzenia, „pracodawca zleca wykonywanie prac związanych z narażeniem na kontakt ze szkodliwym czynnikiem biologicznym zakwalifikowanym do grup 3 lub 4 zagrożenia pracownikom właściwie zabezpieczonym, w tym uodpornionym przy użyciu dostępnych szczepionek.” Zapis ten wskazuje, że w przypadku, gdy w zakładzie pracy jest obecny czynnik ryzyka biologicznego, pracodawca musi zalecić pracownikowi szczepienie i powinien ponieść jego koszty. A taką sytuację mamy właśnie z COVID-19.

Obowiązek szczepień u medyków

Na razie jednak to tylko dyskusje prawników i ekspertów. Póki co, 23 grudnia w Dzienniku Ustaw opublikowano rozporządzenie Ministra Zdrowia, zgodnie z którym osoby wykonujące zawód medyczny, farmaceuci i studenci medycyny do 1 marca muszą zaszczepić się w pełni przeciw COVID-19. W kolejce czekają służby mundurowe, jednak objęcie obowiązkowym szczepieniem tej grupy zawodowej jest dopiero na etapie konsultacji rządowych.

Pracodawcy bez narzędzi do weryfikacji

Czy za tym rozporządzeniem pójdą inne, które obejmą kolejne branże? Bardzo wątpliwe. W tym momencie pracodawcy nie posiadają narzędzi pozwalających na weryfikowanie zaszczepienia wśród pracowników.