Prawo komunikacji elektronicznej: Zmiany od 10 listopada 2024 roku

Już niebawem rynek telekomunikacyjny w Polsce stanie w obliczu poważnych zmian, które w znacznym stopniu wpłyną na użytkowników telefonii komórkowej, Internetu i telewizji. Zgodnie z nowym Prawem komunikacji elektronicznej (PKE) konsumenci mogą liczyć na znaczne uproszczenie kwestii związanych z podpisywaniem umów z dostawcami usług, a także zyskać większe bezpieczeństwo podczas korzystania z usług telekomunikacyjnych. Co dokładnie wprowadza tzw. nowa konstytucja rynku telekomunikacyjnego i co to oznacza z punktu widzenia konsumenta oraz dostawcy usług?

Prawo komunikacji elektronicznej – podstawowe założenia

Od 10 listopada 2024 roku w Polsce obowiązują nowe przepisy Prawa komunikacji elektronicznej (Dz. U. z 2024 r. poz. 1221), zastępując tym samym ustawę obowiązującą do tej pory, czyli Prawo telekomunikacyjne z 16 lipca 2004 roku (Dz. U. z 2024 r. poz. 34 ze zm.). Nowy dokument ma na celu wdrożenie do polskiego porządku prawnego przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1972 z 11 grudnia 2018 roku, która ustanawia Europejski kodeks łączności elektronicznej.

Nowa ustawa precyzyjnie reguluje kwestie związane z wykonywaniem działalności na rynku komunikacji elektronicznej, a także zapewnia kluczowe zmiany związane z sytuacją konsumentów na rynku telekomunikacyjnym. W rezultacie ma to zwiększyć przejrzystość i ułatwić porównywanie ofert dostępnych u wybranych dostawców w celu wyboru najkorzystniejszej z nich, jak również wprowadzić dodatkową ochronę przed nieuczciwymi praktykami ze strony sprzedawców.

Prawo komunikacji elektronicznej – najważniejsze zmiany dla klienta

Prawo komunikacji elektronicznej to odpowiedź na liczne problemy polskiego rynku telekomunikacyjnego, z którymi zmagał się już od dłuższego czasu – brak przejrzystości ofert i możliwości ich porównywania, a także brak dostatecznych regulacji prawnych dotyczących działań marketingowych, takich jak chociażby e-mail marketing czy reklama internetowa wykorzystująca pliki cookies.

Co to oznacza dla użytkowników usług telekomunikacyjnych? Najważniejsze korzyści, na jakie mogą od tej pory liczyć to:

  • zwięzłe, przejrzyste podsumowanie warunków umowy – każdy konsument ma obowiązek otrzymania od dostawcy jednostronicowego dokumentu, który będzie zawierać wszystkie kluczowe warunki umowy. Ma to zagwarantować mu pełną ochronę przed nieświadomym zaakceptowaniem niekorzystnych dla niego warunków. Po akceptacji podsumowanie staje się automatycznie częścią umowy z dostawcą;
  • łatwe porównywanie ofert – od tej pory konsumenci zyskują możliwość porównywania ofert usług telekomunikacyjnych u różnych dostawców, co ma pomóc im w wyborze najkorzystniejszej opcji;
  • automatyczne przedłużenie umowy o świadczenie usług – konsument ma możliwość wypowiedzenia umowy o świadczenie usług komunikacji elektronicznej w dowolnym momencie, z zachowaniem miesięcznego okresu wypowiedzenia. Co więcej, po upływie okresu, na jaki została zawarta, ulega automatycznemu przedłużeniu;
  • eliminacja niejasnych opłat – PKE wprowadza przejrzyste zasady naliczania dodatkowych, nieprzewidzianych opłat, co w efekcie ma zwiększyć zaufanie konsumenta do operatora;
  • zmienione zasady zawierania umów – Prawo komunikacji elektronicznej nie dopuszcza zawierania umów na usługi komunikacji elektronicznej podczas nie umówionej wizyty dostawcy w miejscu zamieszkania klienta. Takie umowy będą uznawane za nieważne, aby chronić konsumenta przed presją i niechcianymi ofertami, a także zapobiec nieuczciwym praktykom ze strony sprzedawców;
  • zwrot niewykorzystanych środków z konta PrePaid – w momencie, gdy dojdzie do zmiany dostawcy lub wygaśnięcia umowy, klient otrzymuje prawo do odzyskania niewykorzystanych środków.

Jakie jeszcze zmiany wprowadza Prawo komunikacji elektronicznej (PKE)?

To jednak nie wszystkie zmiany, jakie przewiduje nowe prawo. Niezwykle ważne kwestie, które porusza PKE, to także:

  • Advanced Mobile Location (AML) – nowa usługa umożliwiająca precyzyjne przekazywanie informacji o lokalizacji osoby dzwoniącej na numer alarmowy 112 oraz inne numery alarmowe, takie jak 997, 998 czy 999;
  • wspólne ładowarki dla urządzeń mobilnych – dotyczy to zarówno telefonów komórkowych, jak i innych urządzeń mobilnych. Kompatybilność ładowarek ma na celu zmniejszenie ilości elektroodpadów, a także pozwoli na generowanie większych oszczędności dla konsumenta;
  • zarządzanie częstotliwościami – nowe przepisy regulują zasady dotyczące gospodarowania częstotliwościami i zasobami numeracji, w tym m.in. warunkami ich przydzielania, zmiany czy odnawiania;
  • decyzje obszarowe – PKE wprowadza nowy zakres decyzji, które zastąpią te podejmowane indywidualnie przez Prezesa UKE. Co ważne, będą one obowiązywać na określonym terenie i dotyczyć ogólnych warunków, a nie konkretnych firm.

Prawo komunikacji elektronicznej a RODO

PKE skupia się przede wszystkim na organizacyjnych i technicznych kwestiach związanych z funkcjonowaniem podmiotów świadczących usługi komunikacji elektronicznej. W dokumencie znalazły się jednak też przepisy dotyczące ochrony danych osobowych, których przestrzegać powinni administratorzy danych. Są to takie aspekty jak:

  • pozyskiwanie zgód marketingowych – do 9 listopada kwestie te regulowały przepisy art. 172 ustawy o Prawie telekomunikacyjnym oraz art. 10 Ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną, komplikując tym samym proces uzyskiwania zgód na działania marketingowe. Obecnie wygląda to tak, że zgody zebrane do tej pory zachowują swoją ważność (pod warunkiem prawidłowego ich zebrania), natomiast nowe są pozyskiwane zgodnie z obowiązującym Prawem komunikacji elektronicznej;
  • pliki cookies – zgodnie z PKE stosowanie wszelkiego rodzaju plików cookies i podobnych narzędzi (np. narzędzi analitycznych, marketingowych, pikseli związanych z platformami społecznościowymi) wymaga uzyskania zgody użytkownika. Wyjątkiem są tu tzw. niezbędne pliki cookies, czyli te odpowiedzialne za utrzymanie sesji logowania lub zawartości koszyka zakupowego. Co więcej, nadal obowiązywać będzie przepis, zgodnie z którym użytkownik może wyrazić zgodę na stosowanie cookies poprzez ustawienia przeglądarki internetowej.

Jak wynika również z art. 401 PKE, to na dostawcy usług komunikacji elektronicznej nadal spoczywa obowiązek wdrożenia organizacyjnych i technicznych środków ochrony danych, zapewniając im w ten sposób maksymalne bezpieczeństwo.

Czym grozi brak przestrzegania przepisów PKE?

Nadzór nad realizacją zapisów Prawa komunikacji elektronicznej sprawuje Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej (Prezes UKE). Brak wdrożenia lub nienależyte wykonywanie obowiązków wynikających z przepisów może wiązać się z karą pieniężną w wysokości do 3% przychodu uzyskanego w poprzednim roku kalendarzowym. Prezes UKE może również nałożyć karę pieniężną na kierowników przedsiębiorstw telekomunikacyjnych, w wysokości do 300% miesięcznego wynagrodzenia takiej osoby.