Jakie zmiany czekają ochronę danych osobowych dzieci od 2024 roku?

Ochrona dzieci to temat stawiany jako priorytet w polityce społecznej, zwłaszcza w dobie wstrząsających wydarzeń związanych z przemocą wobec najmłodszych, rosnącej cyfryzacji i powszechnego dostępu do Internetu. Wraz z początkiem 2024 roku w życie weszły przepisy dotyczące konieczności wdrożenia Standardów Ochrony Małoletnich, ustanowionych przez tzw. ustawę Kamilka z Częstochowy. Ich celem jest ustanowienie nowych wymogów dla systemu opieki społecznej oraz zwiększenie odpowiedzialności instytucji i osób zajmujących się opieką nad dziećmi. Czego dokładnie możemy się spodziewać po nowych Standardach?

Nowe Standardy Ochrony Małoletnich – o czym warto wiedzieć?

W połowie ubiegłego roku rząd przyjął nowelizację kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, a także innych ustaw, wprowadzając tym samym tzw. ustawę Kamilka z Częstochowy, która zakłada zwiększenie ochrony dzieci przed przemocą i zapewnienie dzieciom bezpieczeństwa i komfortu w określonych organizacjach. Ustawa weszła w życie 15 lutego 2024 roku, a od 16 sierpnia nowe przepisy są już w pełni egzekwowane przez organy kontrolne. Obowiązek wprowadzania Standardów Ochrony Małoletnich spoczywa na wszystkich podmiotach, do których uczęszczają i w których przebywają dzieci, czyli w placówkach prowadzących działalność:

• oświatową – szkoły i przedszkola;
• opiekuńczą – żłobki, domy dziecka, ośrodki wsparcia dla dzieci i młodzieży;
• edukacyjną – szkoły językowe, ośrodki oferujące szkolenia dla najmłodszych;
• artystyczną – szkoły muzyczne i plastyczne, muzea, teatry dla dzieci, domy kultury;
• medyczną – szpitale, przychodnie, laboratoria, gabinety stomatologiczne;
• rekreacyjną – centra rekreacyjne, sale zabaw, parki rozrywki;
• inną, w tym m.in. sportową, religijną, hotelarską, jak również fundacje i stowarzyszenia.

Odpowiedzialność za wdrożenie Standardów spoczywa na organie zarządzającym placówką lub organizatorze danej działalności, pod rygorem odpowiedzialności karnej. Niedopełnienie tych obowiązków podlega karze grzywny, której wysokość nie może być niższa niż 1 000 zł. Co ważne, Standardy obowiązują wszystkich pracowników, którzy w ramach pełnionych obowiązków mają kontakt z dziećmi, niezależnie od ich formy zatrudnienia.

Standardy Ochrony Małoletnich a RODO

Wobec podmiotów, które wprowadziły Standardy Ochrony Małoletnich, spoczywają obowiązki wynikające z przepisów RODO. Zalicza się do nich takie działania jak:

• weryfikacja obecności dziecka w działalności organizacji – ważne jest, aby określić, czy dzieci mogą przebywać w danej placówce, zyskując przy tym komfort i ochronę przed skrzywdzeniem;
• opracowanie polityki i procedur ochrony dzieci – zarząd lub organ zarządzający organizacją ma obowiązek przygotować kompleksowe procedury i polityki dotyczące m.in. rekrutacji pracowników, interwencji w przypadku nadużyć wobec dzieci oraz monitorowania tego typu incydentów;
• aktualizacja procesu rekrutacyjnego – rekrutacja pracowników, którzy będą mieli kontakt z dziećmi, powinna uwzględniać nowe wymogi dotyczące ochrony najmłodszych, m.in. o konieczności weryfikacji tożsamości w rejestrach karnych;
• aktualizacja procesu zatrudnienia – proces zatrudnienia nowych pracowników powinien zostać rozszerzony o zbieranie i przechowywanie danych niezbędnych do weryfikacji personelu mającego kontakt z dziećmi;
• zabezpieczenie danych – proces obejmuje m.in. regularne audyty i oceny efektywności zabezpieczeń technicznych oraz środków ochrony przed nieautoryzowanym dostępem;
• prowadzenie dokumentacji interwencyjnej – niezwykle istotnym założeniem Standardów Ochrony Małoletnich jest wprowadzenie procesu interwencyjnego, czyli stworzenie szczegółowej dokumentacji dotyczącej interwencji związanej z zagrożeniem bezpieczeństwa i życia najmłodszych;
• aktualizacja Rejestru Czynności Przetwarzania – rejestr powinien być zaktualizowany o nowe elementy, dotyczące m.in. procesów interwencyjnych oraz danych związanych z zatrudnieniem.

Ochrona dzieci w Internecie – co może się zmienić?

Tematem, nad którym również pracuje polski rząd, są przepisy dotyczące ochrony małoletnich przed dostępem do nieodpowiednich treści w Internecie. Wiosną 2024 roku Ministerstwo Cyfryzacji poinformowało, że jesienią tego roku zaprezentuje swój pomysł na to, jak chronić dzieci przed treściami pornograficznymi i patostreamingowymi w Internecie.

Warto przy tym podkreślić, że w poprzedniej kadencji resort opracował projekt ustawy nakładający nowe obowiązki na dostawców usług telekomunikacyjnych, m.in. poprzez opracowanie mechanizmu blokowania dostępu do treści pornograficznych. Niestety, wówczas projekt został wycofany z Sejmu. Nad nową formą rozwiązania ma pracować grupa robocza ds. ochrony małoletnich w Internecie, która określi m.in. definicję szkodliwych treści w Internecie, założenia skutecznej i bezpiecznej metody weryfikacji wieku użytkowników platform oraz zasady blokowania dostępu do stron z treściami szkodliwymi. Na konkretne informacje na ten temat musimy jeszcze jednak poczekać.